Er zijn wereldwijd al veel mooie en direct toepasbare voorbeelden van bewegend leren. In ‘Bewegend Leren Recepten’ zetten we deze voorbeelden en de bedenkers ervan in het zonnetje. Ze dienen ter inspiratie om toe te passen in jouw werk. In deze eerste editie: De Stadswandeling van docent André Suidman.

In het kort
In de Stadswandeling leren scholieren en studenten om hun gewoontegedrag te doorbreken door letterlijk op een ontdekkingstocht te gaan. Tijdens deze opdracht draait het om het verbreken van routines en het omarmen van het onverwachte. Zo leert men de stad op een nieuwe manier kennen, stappen ze uit hun veilige comfort zone en leren ze over gedragsverandering.

Doelgroep
Scholieren en studenten

Ingrediënten
De ingrediënten voor de stadswandeling zijn als volgt:

• Camera om foto’s of films mee te maken
• Notitieblok en pen voor onderweg
• 10 minuten voorbereidingstijd om de opdracht uit te leggen
• Een open blik
• Minimaal twee uur tijd

Uitleg concept
Dat mensen graag op de bekende weg blijven, heeft te maken met de kracht van gewoontes. Door vaste gedragspatronen, die telkens door een vaste prikkel worden uitgelokt. Bijvoorbeeld: bij het zien van de grote gele M (de prikkel) zin krijgen in fastfood en een Big Mac bestellen (de gewoonte). Bedrijven weten dit. ‘Elke McDonalds,’ schrijft Charles Duhigg in zijn boek The Power of Habit, ‘ziet er hetzelfde uit. Het bedrijf probeert het interieur te standaardiseren, en wat de bediening tegen klanten zegt. Zodat alles een consistente prikkel is om eetroutines te triggeren.’

In februari 2014 legden grootscheepse stakingen twee dagen lang een deel van het Londense metronetwerk plat. Veel forensen werden gedwongen om een andere route naar hun werk te vinden. Achteraf trokken onderzoekers hun traject na. Wat bleek: toen de metro weer gewoon reed, bleef een op de twintig van deze reizigers zijn of haar nieuwe route te volgen. Kennelijk beviel de alternatieve metrohalte, boot of wandeling beter dan hun gewoonlijke rit. En blijkbaar, zo concluderen de onderzoekers, experimenteren mensen niet genoeg. Worden we daar door toeval toe gedwongen, dan kan het leiden tot langdurige gedragsverandering.

Het is niet toevallig dat veel tactieken voor het vinden van alternatieve routes draaien om willekeur. Toeval is (volgens de econoom Tim Harford, aan wie ik de Londense metro-anekdote ontleen) een handig instrument om betere beslissingen te maken. Door je te committeren aan een toeval regel neem je soms goede besluiten die je anders niet had aangedurfd, of ontdek je opties die überhaupt niet bij je op waren gekomen.

Methoden
De methoden om op een willekeurige manier een (onontdekt) deel van een stad te doorkruisen, zijn als volgt:

1. Een dagkaart kopen voor het openbaar vervoer, een dobbelsteen en een pak kaarten meenemen en het toeval je route laten bepalen.
2. Een paar zelfbedachte regels volgen, zoals: bij elke rode auto die je tegenkomt linksaf slaan.
3. Het tracé van een kindertekening volgen op de stadsplattegrond.
4. Een willekeurige stadsbus of -tram uitrijden tot het eindpunt.
5. Zomaar iemand – de barvrouw of de man van de plantsoendienst – vragen naar haar favoriete plek en daarheen lopen.
6. Geblinddoekt rode stippen op een kaart zetten.
7. De alfabetroute: bezoek een straat beginnend met een A, dan eentje met een B, enzovoorts.

De opdracht
Zo ga je aan de slag met De Stadswandeling:

• Kies een van de zeven bovengenoemde methoden, je mag uiteraard zelf een achtste methode bedenken als toeval (of externe prikkel) maar een grote rol daarin speelt.
• Maak een wandeling, bepaal zelf hoe lang, maar toch wel minstens twee uur.
• Verbaas jezelf, of daag jezelf minstens drie keer uit.
• Leg dit alles vast in een (keurig) verslag, eventueel met foto’s.
  • Voorblad
  • Gekozen methode
  • Welke stad en welke wijk(en)
  • Drie korte beschrijvingen/foto’s van ontmoetingen die je anders hebben doen kijken.
• Of maak er een vlog van

Reacties van studenten
“Omdat ik mij wou concentreren op mijn omgeving besloot ik mijn oortelefoontjes thuis te laten. Tijdens het wandelen merkte ik dat ik mij hierdoor veel beter op mijn omgeving kon concentreren en makkelijker over dingen na kon denken.”

“Tijdens mijn wandeling raakte ik in gesprek met een oudere mevrouw en vertelde haar dat ik probeer zoveel mogelijk uit mijn comfort zone te stappen tijdens de wandeling. Mevrouw vertelde dat ze ziekte MS heeft, en dat ze de laatste tijden moeite heeft met korte tijdsgeheugen en fijne motoriek. Ze heeft me nog beloofd dat ze onze ontmoeting wel zou onthouden, en zei dat het gesprek haar dag mooier heeft gemaakt.”

“Het zette me tot nadenken dat iedereen wel een verhaal heeft en dat er vast een reden is dat die man nu zo dronken over straat liep. Het deed me beseffen dat iedereen wel een verhaal heeft waar de meeste mensen nooit achter zullen komen en dat iedereen wel zijn of haar problemen heeft.”

“Toen ik bijna thuis was viel mij nog iets zeer bijzonders op: Er staat blijkbaar een bushalte bij mij voor de deur.”

Wat denken jullie? Zou dit concept ook werken voor peuters? Dat zou er dan ongeveer zou uit gaan zien:

Over de chef André Suidman
André Suidman is als docent professionele vaardigheden actief bij de Hogeschool van Amsterdam bij de opleiding hbo-ict. Studenten kiezen hier een aantal professionele ontwikkelingsvakken uit het, laat ik in de termen van deze blog blijven, menu. Thinking Outside the Box, door mij ontwikkeld, is een van de keuzemogelijkheden. Het genoemde recept ‘De Stadswandeling’ is een van de opdrachten die de studenten moeten uitvoeren. Toen ik deze opdracht onderdeel van het curriculum maakte had ik niet verwacht dat studenten deze meestal heel enthousiast uitvoeren.